Συχνές Ερωτήσεις

Η γλυφοσάτη ή Ν-(φωσφονομεθυλο)γλυκίνη είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα ζιζανιοκτόνα ευρέος φάσματος στον κόσμο και αντιπροσωπεύει περίπου το 25% της παγκόσμιας αγοράς ζιζανιοκτόνων. Η γλυφοσάτη κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1974 με την εμπορική ονομασία «Roundup» και έκτοτε διατίθεται στην αγορά ως δραστικό συστατικό εκατοντάδων φυτοπροστατευτικών προϊόντων ανά τον κόσμο.
Μάθετε περισσότερα εδώ.

Η μάδα Ανανέωσης της Γλυφοσάτης (Glyphosate Renewal Group ή GRG) είναι μια ομάδα εταιρειών που επιδιώκει την ανανέωση της αδειοδότησης της ΕΕ για τη δραστική ουσία γλυφοσάτη το 2022. Για τον σκοπό αυτό, οι εταιρείες-μέλη της Ομάδας Ανανέωσης της Γλυφοσάτης ενώνουν τους πόρους και τις προσπάθειες για την προετοιμασία ενός ενιαίου φακέλου με επιστημονικές μελέτες και πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια της γλυφοσάτης.
Ο φάκελος αυτός υποβλήθηκε στα αξιολογούντα Κράτη Μέλη και στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) στο πλαίσιο της κανονιστικής διαδικασίας της ΕΕ για τη συνέχιση της αδειοδότησης της γλυφοσάτης και των προϊόντων που περιέχουν γλυφοσάτη στην αγορά της ΕΕ.
Η Ομάδα Ανανέωσης της Γλυφοσάτης (GRG) άλλαξε το όνομά της από Ομάδα Εργασίας 2 για τη Γλυφοσάτη (Glyphosate Task Force 2) στα τέλη του 2019 προκειμένου να αποφευχθεί η σύγχυση με προηγούμενες υποβολές για τη γλυφοσάτη.
Τα μέλη της Ομάδας Ανανέωσης της Γλυφοσάτης είναι οι: Albaugh Europe SARL, Barclay Chemicals Manufacturing Ltd., Bayer Agriculture BV, QEMETICA Agricultural Solutions Poland S.A., Crop Alliance Unipessoal LDA., Nufarm GMBH & Co.KG, Sinon Corporation, Syngenta Crop Protection AG. 

Τα ζιζάνια και τα παράσιτα φυτών αποτελούν πρόκληση για τους γεωργούς από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να καλλιεργούν. Τα ζιζάνια ανταγωνίζονται τις καλλιέργειες για χώρο, νερό, θρεπτικά συστατικά και ηλιακό φως. Πολλά είδη ζιζανίων μπορούν εύκολα να καταστρέψουν το ήμισυ μιας ολόκληρης συγκομιδής. Ο Ελυμός, για παράδειγμα, που αποτελεί συχνό εισβολέα σε αγρούς με σιτηρά στην Ευρώπη, μπορεί να μειώσει τις αποδόσεις έως και 60%. Οι χημικές μέθοδοι καταπολέμησης των ζιζανίων θεωρούνται ανέκαθεν ελκυστική λύση επειδή είναι σχετικά οικονομικά αποδοτικές και εύχρηστες, οπότε τα ζιζανιοκτόνα έχουν διαδραματίσει βασικό ρόλο στην παραγωγή τροφίμων, ζωοτροφών, ινών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας τα τελευταία 60 χρόνια.
Τα ζιζανιοκτόνα που περιέχουν γλυφοσάτη εφαρμόζονται με ψεκασμό στο φύλλωμα για την καταπολέμηση ζιζανίων σε ένα ευρύ φάσμα αρόσιμων καλλιεργειών. Στην Ευρώπη, οι μεγαλύτερες καλλιέργειες όπου χρησιμοποιείται η γλυφοσάτη περιλαμβάνουν τα σιτηρά, την ελαιοκράμβη, τα ζαχαρότευτλα, τις πατάτες, τα αμπέλια, τις ελιές, τα εσπεριδοειδή και ακρόδρυα και για την ανανέωση χορτολιβαδικών εκτάσεων. Η εφαρμογή μετά τη συγκομιδή εφαρμόζεται γενικά σε όλες τις καλλιέργειες. Στη Γερμανία, σε οκτώ στους δέκα αγρούς με ελαιοκράμβη εφαρμόζονται ζιζανιοκτόνα γλυφοσάτης.

Στις 2 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τον Εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2022/2364, για παράταση της τρέχουσας έγκρισης της δραστικής ουσίας glyphosate (γλυφοσάτης) κατά ένα έτος έως τις 15 Δεκεμβρίου 2023.
Η επέκταση ακολούθησε τις δηλώσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών Προϊόντων (ECHA) σχετικά με τα ενημερωμένα χρονοδιαγράμματα για τη διαδικασία επαναξιολόγησης τον Μάιο του 2022.
Μια τέτοια διαδικασία δεν είναι μοναδική για τη γλυφοσάτη· χορηγήθηκε σε κάθε άλλη φυτοπροστατευτική δραστική ουσία που απαιτούσε αυτήν την προσωρινή διοικητική παράταση στην ΕΕ για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 17 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1107/20091 σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά.
Πατήστε εδώ για να δείτε το χρονοδιάγραμμα (στα Αγγλικά)

Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, τα ζιζανιοκτόνα με βάση τη γλυφοσάτη χρησιμοποιούνται σχεδόν στο ήμισυ των συνολικών καλλιεργούμενων εκτάσεών τους. Με τη χρήση της γλυφοσάτης για την καταπολέμηση των ζιζανίων, οι γεωργοί στην Ευρώπη μπόρεσαν να εγκαταλείψουν ή να μειώσουν σημαντικά τις παραδοσιακές μεθόδους οργώματος. Η συμβατική άροση με άροτρο είναι μια ενεργοβόρα διαδικασία που αποδεσμεύει τόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα από το έδαφος. Εάν οι γεωργοί αναγκαστούν να επιστρέψουν σε αυτές τις μεθόδους καταπολέμησης των ζιζανίων, οι εκπομπές CO2 και η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη προβλέπεται να υπερδιπλασιαστούν, ενώ η διάβρωση του εδάφους θα μπορούσε να εξαπλασιαστεί.
Πρόσφατες μελέτες περίπτωσης που διεξήχθησαν από ερευνητές στη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπουν ότι η απώλεια της γλυφοσάτης θα είχε σημαντική επίδραση στο κόστος παραγωγής των καλλιεργειών και θα είχε επίσης αντίκτυπο στο διεθνές εμπόριο αρκετών ευρωπαϊκών χειμερινών καλλιεργειών και της ζάχαρης. Οι τιμές των τροφίμων θα αυξάνονταν και το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια γεωργική αγορά θα μειωνόταν. Στην πραγματικότητα, εκτιμάται ότι οι αποδόσεις των καλλιεργειών για τους γεωργούς θα μειώνονταν κατά 5% έως 40%, ανάλογα με την περιοχή, και θα μειωνόταν το μερίδιο αρκετών καλλιεργειών της ΕΕ στην παγκόσμια αγορά, εάν η γλυφοσάτη δεν ήταν πλέον διαθέσιμη.
Ο περιορισμός της διαθεσιμότητας της γλυφοσάτης για τους γεωργούς προβλέπεται επίσης ότι θα έχει δυνητικά αρνητικές επιπτώσεις στη χρήση γης, τη βιοποικιλότητα, τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την ποιότητα των υδάτων.

Για τους γεωργούς, τα ζιζανιοκτόνα με βάση τη γλυφοσάτη παρέχουν απλή, ευέλικτη και οικονομικά αποδοτική καταπολέμηση των ζιζανίων, καθώς η γλυφοσάτη συμβάλλει στην απομάκρυνση πολυετών ζιζανίων για αρκετά χρόνια. Σε αντίθεση με διάφορα άλλα ζιζανιοκτόνα που δρουν σε ορισμένους τύπους ζιζανίων, η γλυφοσάτη είναι αποτελεσματική σε όλα τα ζιζάνια, παρέχοντας καταπολέμηση ευρέος φάσματος. Η εφαρμογή γλυφοσάτης πριν από τη φύτευση της νέας καλλιέργειας έχει τη δυνατότητα να αποφέρει υψηλότερες συγκομιδές κατά 30%-60% υψηλότερες συγκομιδές για πολλές από τις σημαντικότερες καλλιέργειες της Ευρώπης, ανάλογα με τον πληθυσμό των ζιζανίων και άλλες συνθήκες.
Η αποτελεσματικότητά της ως ζιζανιοκτόνο ευρέος φάσματος έχει τελικά μειώσει την άροση ως μέσο καταπολέμησης των ζιζανίων που εκθέτει το ανώτερο γόνιμο στρώμα γης στη διάβρωση από το νερό και τον άνεμο. Ορισμένες μελέτες εκτιμούν ότι οι μέθοδοι άροσης είναι περίπου δύο φορές πιο δαπανηρές και χρονοβόρες από τη χημική καταπολέμηση των ζιζανίων.

Καταπολεμώντας ένα ευρύ φάσμα ζιζανίων, συμπεριλαμβανομένου ολόκληρου του ριζικού τους συστήματος, η γλυφοσάτη έχει εξαλείψει ή μειώσει την ανάγκη για όργωμα των εδαφών. Αυτές οι πρακτικές μειωμένης άροσης επιτρέπουν στους γεωργούς να φυτεύουν σπόρους των καλλιεργειών απευθείας σε αγρούς με καλαμιές σιτηρών.
Ένα μεγάλο μέρος της καλλιεργούμενης γης της Ευρώπης είναι επιρρεπές στη διάβρωση του εδάφους και οι πρακτικές ελάχιστης διατάραξης του εδάφους αποτελούν βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις που συμβάλλουν στην προστασία του εδάφους από την υποβάθμιση και στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης ενέργειας. Σε αρκετές σημαντικές καλλιέργειες στην Ευρώπη, όπως το καλαμπόκι και τα ζαχαρότευτλα, εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο αυτές οι πρακτικές σε συνδυασμό με γλυφοσάτη. Αυτό καθιστά τη γλυφοσάτη ένα δημοφιλές εργαλείο για πολλούς γεωργούς που αποφασίζουν να ακολουθήσουν αυτές τις πρακτικές συντήρησης του εδάφους.

Η γλυφοσάτη είναι ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα δραστικά συστατικά σε ζιζανιοκτόνα που έχουν σχεδιαστεί για την πρόληψη της ανεπιθύμητης ανάπτυξης ζιζανίων στις καλλιέργειες. Κορυφαίες υγειονομικές αρχές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη, παραδείγματος χάριν στη Γερμανία, στην Αυστραλία, στη Νότια Κορέα, στον Καναδά, στη Νέα Ζηλανδία, στην Ιαπωνία και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο εξακολουθούν να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα προϊόντα με βάση τη γλυφοσάτη είναι ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες της ετικέτας.
Τα ζιζανιοκτόνα με βάση τη γλυφοσάτη χρησιμοποιούνται με ασφάλεια και επιτυχία για περισσότερα από 40 χρόνια και συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο διεξοδικά διερευνημένων προϊόντων του είδους τους.

Οι μέλισσες και άλλα ωφέλιμα έντομα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη γεωργία, καθώς πολλές καλλιέργειες δεν επικονιάζονται με τον άνεμο αλλά εξαρτώνται από τα έντομα επικονίασης. Επιπλέον, οι αράχνες και έντομα όπως τα σκαθάρια και οι σφήκες τρέφονται με μικρά φυτοφάγα έντομα, γεγονός που τα καθιστά σημαντικούς παράγοντες βιολογικής καταπολέμησης επιβλαβών οργανισμών.
Οι ρυθμιστικές αρχές διεξάγουν ολοκληρωμένες αξιολογήσεις για να διασφαλίσουν ότι τα φυτοφάρμακα φυτοπροστατευτικά προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια ασφαλή τρόπο για το περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, οι ρυθμιστικές αρχές αξιολογούν ειδικότερα το ενδεχόμενο επιπτώσεων σε οργανισμούς που δεν αποτελούν στόχους, συμπεριλαμβανομένων των μελισσών. Η γλυφοσάτη έχει δοκιμαστεί εκτενώς στο εργαστήριο και επιτόπου στον αγρό για την αξιολόγηση της πιθανής τοξικότητας στις μέλισσες. Σε αυτές τις εκτεταμένες δοκιμές διαπιστώθηκε ότι τα προϊόντα γλυφοσάτης δεν προκαλούν οξείες ή χρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στις μέλισσες.

Η γλυφοσάτη έχει επί του παρόντος εγκριθεί για χρήση σε περισσότερες από 100 χώρες. Διάφοροι φορείς και ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των EFSA, ECHA και άλλων ρυθμιστικών αρχών (π.χ. του Καναδά, της Ιαπωνίατηςτης Αυστρατηςς, της Κορέας κ.λπ.), επανεξετάζουν τακτικά όλα τα εγκεκριμένα προϊόντα φυτοφαρμάκων και επαναβεβαιώνουν σταθερά ότι τα προϊόντα με βάση τη γλυφοσάτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σύμφωνα με τις τρέχουσες ετικέτες τους και ότι η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος για τους ανθρώπους. 
Μεταξύ των τεσσάρων οργανισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που έχουν αξιολογήσει την ασφάλεια της γλυφοσάτης, ο Διεθνής Οργανισμός Ερευνών για τον Καρκίνο (IARC) είναι ο μόνος φορέας του ΠΟΥ που διαπίστωσε συσχέτιση μεταξύ της γλυφοσάτης και της ικανότητας καρκινογένεσης. Το 2015, η IARC ταξινόμησε τη γλυφοσάτη ως «πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο» και τη συμπεριέλαβε στην ίδια κατηγορία με τα καθημερινά προϊόντα όπως το κόκκινο κρέας και τα ζεστά ροφήματα. 
Ωστόσο, το Διεθνές Πρόγραμμα του ΠΟΥ για την Ασφάλεια των Χημικών Προϊόντων και η Κοινή Συνεδρίαση FAO/ΠΟΥ σχετικά με τα Κατάλοιπα Φυτοφαρμάκων (JMPR) διαπίστωσαν ότι η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος, και μέσω των Κατευθυντήριων Γραμμών του για την Ποιότητα του Πόσιμου Νερού διαπιστώθηκε ότι η γλυφοσάτη δεν αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. 
Στην ΕΕ, στις 15 Ιουνίου 2022, τα ορισθέντα ευρωπαϊκά κράτη μέλη για την τρέχουσα διαδικασία ανανέωσης της γλυφοσάτης, γνωστή ως Ομάδα Αξιολόγησης της Γλυφοσάτης (AGG), δημοσίευσε τα κύρια συμπεράσματα του σχεδίου Έκθεσης Αξιολόγησης Ανανέωσης (dRAR) για τη γλυφοσάτη. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγηση, η AGG προτείνει ότι δεν δικαιολογείται ταξινόμηση της γλυφοσάτης όσον αφορά την καρκινογένεση.
Πάνω από πέντε χρόνια μετά τη γνωμοδότησή του, ο IARC παραμένει η εξαίρεση, καθώς οι κορυφαίες ρυθμιστικές αρχές φυτοφαρμάκων ανά τον κόσμο εξακολουθούν να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η γλυφοσάτη δεν είναι καρκινογόνος και ότι τα ζιζανιοκτόνα με βάση τη γλυφοσάτη είναι ασφαλή όταν χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες ετικέτας.